muzyka nordycka Szwecja A Agnetha Fältskog

Agnetha Fältskog

Agnetha Fältskog

Agnetha Fältskog to szwedzka piosenkarka, była wokalistka grupy ABBA.

Agneta ("h" w jej imieniu pojawiło się później) Åse Fältskog urodziła się 5 kwietnia 1950 roku w Jönköping, mieście położonym w południowej części Szwecji. Jej ojciec - Ingvar Fältskog był kierownikiem sklepu, matka - Brigit zajmowała się domem. Pięć lat po Agnecie Ingvarowi i Brigit urodziła się druga córka - Mona.

Oboje rodzice Agnethy byli muzykalni. Ingvar grał na gitarze a oboje śpiewali. Różniło ich to, że Brigit, choć posiadała dobry głos to nigdy nie zdecydowała się na występy publiczne, za to Ingvar był bardzo aktywny na lokalnej scenie amatorskiej. Zdarzało mu się występować z lokalnymi zespołami ale jego specjalnością było organizowanie spektakli muzycznych, do których pisał także piosenki i skecze. Pierwszy publiczny występ pięcioletniej wówczas Agnethy miał miejsce podczas zorganizowanego przez ojca przyjęcia dla miejscowego klubu wędkarskiego.

W tym samym czasie Agnetha zaczęła grać na pianinie - z początku korzystając z instrumentu sąsiadów. Na siódme urodziny rodzice sprezentowali jej własne pianino. Agnetha nie tylko brała lekcje muzyki ale komponowała swoje własne piosenki. Grała także na klawesynie w lokalnym kościele i śpiewała w kościelnym chórze.

Nie przeszkadzało jej to - jak przystało na nastolatkę - interesować się muzyką popularną. Do jej ulubieńców należeli tacy popowi wykonawcy jak Sylvie Vartan, Neil Sedaka, Petula Clark, Cilla Black a także zespoły The Beatles i The Beach Boys. Jednak największym podziwem darzyła amerykańską wokalistkę Connie Francis - Agnethę szczególnie fascynowały wykonywane przez nią ballady. To właśnie na nich wzorowała się komponując swoje piosenki.

Jako trzynastolatka utworzyła wraz z dwiema koleżankami - Leną Johansson i Elisabeth Strub - trio noszące nazwę The Cambers. Dziewczynki występowały przed publicznością na różnych imprezach.

Po ukończeniu szkoły Agnetha zdecydowała się porzucić naukę i podjęła pracę w firmie samochodowej jako telefonistka.

W 1966 roku zaproponowano jej miejsce wokalistki w lokalnym dansbandzie kierowanym przez Bengta Enghardta. Praca w zespole tanecznym wymagała opanowania bardzo zróżnicowanego stylowo repertuaru - od piosenek w stylu "schlager" do rythm'n'bluesa. Młoda wokalistka radziła sobie z tym bardzo dobrze. Jednak pisane przez nią piosenki były nieodmiennie dość łzawymi balladami. Jedną z nich, noszącą tytuł "Jag Var Så Kär" (Byłam taka zakochana), zespół postanowił włączyć do swego repertuaru.

W 1967 roku zespół Enghardta wysłał do pracującego dla wytwórni Cupol producenta Karla Gerharda Lundkvista taśmę ze swoimi nagraniami. Produkcje zespołu Lundkvista nie zainteresowały - zwrócił za to uwagę na przypadkowo znajdujące się na tej samej taśmie nagranie solo Agnethy wykonującej, tylko z akompaniamentem pianina, własną kompozycję zatytułowaną "Utan dej" (Bez ciebie). Producent skontaktował się z siedemnastoletnią wokalistką i zaproponował jej dokonanie nagrań w sztokholmskim studio. Agnetha naturalnie zgodziła się i 6 października 1967 roku odbyła się jej pierwsza sesja nagraniowa. Zarejstrowane zostały wówczas cztery utwory, w tym dwie kompozycje Agnethy - "Jag Var Så Kär" i "Utan Dej". Zadowolona z rezultatów wytwórnia Cupol podpisała z nastoletnią wokalistką kontrakt płytowy. Wkrótce ukazał się pierwszy singiel Agnethy zawierający na stronie "A" "Följ Med Mig" - cover utworu "Hello Love" brytyjskiej piosenkarki Julie Grant (ze szwedzkim tekstem napisanym przez Agnethę) a na stronie "B" - "Jag Var Så Kär".

W styczniu 1968 roku po występie Agnethy w telewizyjnym programie "Studio 8" utwór "Jag Var Så Kär" pojawił się najpierw na radiowej liście przebojów Svensktoppen a potem również w Kvällstoppen, zestawieniu najlepiej sprzedających się płyt, gdzie wkrótce znalazł się na pierwszym miejscu.

Wytórnia szybko wydała drugi singiel zawierający piosenki "Slutet gott, allting gott" i "Utan dej".

Agnetha zrezygnowała z pracy telefonistki by zająć się muzyką. Wytwórnia Cupol podjęła próbę wylansowania młodej piosenkarki w Niemczech. Po podpisaniu kontraktu z Metronome Records w maju 1968 roku Agnetha dokonała pierwszych nagrań w Berlinie Zachodnim. Autorem nagranych przez nią piosenek był Dieter Zimmermann z zespołu autorów-producentów Zimmermann/Buschor/Meisel. Agnetha i Dieter spodobali się sobie i szybko zostali parą a podczas pobytu Dietera w Szwecji, w lipcu tego samego roku, formalnie zaręczyli się. Latem, podczas trasy koncertowej po Folkparkach z zespołem Enghardta, Agnetha poznała również będącego na tournée z Hootenanny Singers Björna Ulvaeusa.

Jesienią Agnetha pożegnała się z kolegami z zespołu i przeniosła się do Sztokholmu, początkowo mieszkając z rodziną szefa wytwórni Cupol.

Pod koniec roku ukazała się jej piewsza płyta długogrająca zatytułowana Agnetha Fältskog. Album zawierał piosenki z wydanych do tej pory pięciu singli wzbogacony o dwa nowe utwory. Trzy piosenki zostały napisane w całości przez Agnethę - i te należą do najlepszych pozycji z albumu. Najsłabsze to cztery będace wynikiem współpracy z Dieterem Zimmermannem (Agnetha napisała tekst a muzykę skomponował Dieter).

Drugi album, noszący tytuł Agnetha Fältskog Vol. 2 pojawił się w 1969 roku. Zawarty na nim materiał w dużej mierze był dziełem Zimmermanna - oczywiście były to szwedzkojęzyczne wersje nagranych przez Agnethę niemieckich piosenek.

Właściwie żadna w wydanych w tym czasie piosenek nie odniosła sukcesu - ani w Szwecji ani w Niemczech - i stało się jasne, że współpraca z Dieterem bardziej Agnecie przeszkadza niż pomaga. Agnetha przez sześć miesięcy mieszkała z Dieterem w Berlinie, gdzie jednak nie mogła się zaaklimatyzować a kontrola nad jej karierą sprawowana przez narzeczonego ciążyła jej coraz bardziej. Wiosną 1969 roku Agnetha zerwała z Dieterem a od maja miała nowego wybranka serca. Był nim poznany rok wcześniej a teraz spotkany ponownie podczas nagrywania programu telewizyjnego Björn Ulvaeus. Wkrótce para zamieszkała razem.

Latem 1969 roku Agnethcie udało się umieścić w czołówce Svensktoppen skomponowaną prez siebie piosenkę "Zigenarvän" do tekstu Bangta Halsuma. Piosenka ta przeniosła Agnecie nie tylko sukces ale i problemy - autorzy, a pośrednio i sama piosenkarka - oskarżeni zostali o wykorzystywanie do celów komercyjnych gorąco wtedy dyskutowanego tematu mieszkających w Szwecji Cyganów.

Wiosną 1970 roku Agnetha ponowiła sukces lokując na 15 tygodni na Svensktoppen skomponowaną przez siebie piosenkę "Om tårar vore guld" (Gdyby łzy były ze złota). Piosenka ta utwierdziła jej image "specjalistki" od zaśpiewanych z ze szczerym uczuciem i przekonaniem sentymentalnych piosenek o nieszczęśliwej miłości.

W dniu dwudziestych urodzin Agnethy, 5 kwietnia 1970 roku, Agnetha i Björn oraz Benny i Frida udali się na wspólny urlop na Cypr. Podczas tych krótkich wakacji nie tylko Agnetha i Björn oficjalnie zaręczyli się ale po raz pierwszy dwie muzyczne pary spróbowały swych sił jako kwartet. Byli tak zadowoleni z efektu że wypróbowali ten skład przed publiczością - żołnierzami sił pokojowych ONZ stacjonującymi wtedy na Cyprze.

Oficjalny już narzeczony, Björn, został - obok Karla Gerharda Lundkvista - wpółproducentem jej kolejnego albumu zatytułowanego Som jag är. A jako że przyjacielem i współpracownikiem Björna był znany z zespołu The Hep Stars Benny Andersson a z kolei jego narzeczoną była wokalistka Anni-Frid Lyngstad w naturalny sposób dwie muzyczne pary nie tylko spotykały się na gruncie towarzyskim ale przy różnych okazjach współpracowały ze sobą w sferze zawodowej.

W maju 1971 roku rozpoczęły się nagrania do kolejnego albumu Agnethy. Tym razem Björn, który 6 lipca 1971 roku został mężem wokalistki (ślub wzięli w miejscowości Verum w południowej Szwecji), był wyłącznym producentem płyty.

Album, noszący tytuł När en vacker tanke blir en sång ukazał się w październiku 1971 roku. Można zauważyć, że pracująca nad tą płytą ekipa w dużej mierze składała się z współpracowników przyszłej ABBY: inżynierem dźwięku - podobnie jak w przypadku poprzednich płyt Agnethy - był Michael B. Tretow, Sven-Olof Walldoff dyrygował oriekstrą i chórem, w nagraniach uczestniczyli też Benny i Anni-Frid. Album zawierał też zaśpiewaną też w duecie z Björnem piosenkę "Så Här Börjar Kärlek", jednak Björn wystąpił incognito.

Tym niemniej "När en vacker tanke blir en sång" był jak najbardziej albumem Agnethy, może najbardziej osobistym ze wszystkich w jej dorobku. To ona skomponowała muzykę do praktycznie wszystkich piosenek - wyjątkiem była "Dröm är dröm, och saga saga", cover włoskiego utworu "Ero bello il mio ragazzo" - była też autorką większości tekstów.

W początkach 1972 roku Agnetha wystąpiła w głównej roli kobiecej - Marii Magdaleny - w szwedzkiej produkcji musicalu "Jesus Christ Superstar" Andrew Lloyd Webbera i Tima Rice'a. Jej występ spotkał się z życzliwym przyjęciem krytyki.

W lutym 1973 roku Agnetha (będąca w ostatnim miesiącu ciąży i przy występach promocyjnych zastępowana przez niemiecką wokalistkę Inger Brundin) - jako członkini kwartetu Björn & Benny, Agnetha & Anni-Frid - wzięła udział w konkursie Melodifestivalen, będącym jednocześnie szewedzkimi eliminacjami do Eurowizji, z piosenką "Ring Ring". Piosenka, która zyskała w Szwecji sporą popularność, zajęła trzecie miejsce a dwa tygodnie później Agnetha szczęśliwie urodziła córkę, Lindę.

Dwa następne lata - 1973 i 1974 - poświęcone były na pracę w kwartecie, wkrótce przemianowanym na ABBĘ. Zwycięstwo w konkursie Eurowizji (dzień po 24 urodzinach Agnethy), intensywna promocja, praca nad albumami ABBY "Waterloo" i "ABBA" a także obowiązki matki nie pozostawiły Agnecie wiele czasu na solowe nagrania.

Piąty album wokalistki - Elva kvinnor i ett hus ukazał się dopiero w grudniu 1975 roku. "Elva kvinnor i ett hus" zaplanowana została jako "concept album" mający zawierać 12 piosenek opowiadających historie dwunastu kobiet mieszkających w jednym budynku. Autorem tekstów piosenek był Bosse Carlgren a muzykę do wszystkich utworów skomponowała Agnetha. W rezultacie z dwunastu zrobiło się jedenaście kobiet, za to dodano otwierającą płytę szwedzką wersję przeboju ABBY. Piosenka "SOS" była dość sztucznym dodatkiem, mającym tylko na celu (ewentualne) zwiększenie sprzedaży albumu, a dodatku rozbijającym "koncept", na którym opierała się cała płyta. Płyta rzeczywiście sprzedała się dobrze, osiagając co prawda tylko 11 miejsce na liście bestsellerowych albumów, ale pozostała na niej przez okrągły rok.

W ciągu kilku następnych lat kariera ABBY, będącej wowczas u szczytu popularności, nie pozwoliła wokalistce na kontynuowanie kariery solowej.

4 grudnia 1977 roku Agnetha urodziła drugie dziecko. Tym razem był to syn - Peter Christian. Nie uratowało to jednak małżeństwa Agnethy i Björna. Pod koniec 1978 roku zdecydowali się na separację, a rozwód sfinalizowany został w czerwcu 1980 roku. Rozpad ich małżeństwa nie oznaczał końca ABBY, ale też z pewnością nie ułatwiało pracy w grupie.

Wkrótce rozeszli się również Benny Andersson i Anni-Frid Lyngstad, co jeszcze bardziej skomplikowało sytuację. Wydany w 1980 roku ósmy album "The Visitors" okazał się być ostatnim w karierze grupy.

Sytuacja wróciła do tej sprzed powstania zespołu: Benny i Björn pracowali razem - teraz nad nad musicalem "Chess", a Agnetha i Frida, powróciły do swoich karier solowych.

Pod koniec 1982 roku Agnetha nagrała w duecie z byłym chórzystą ABBY, piosenkarzem Tomasem Ledinem, piosenkę zatytułowaną "Never Again", która odniosła spory sukces nie tylko w Szwecji ale także Norwegii, Belgii oraz w Ameryce Południowej (tam wydana została jej wersja hiszpańskojęzyczna - "Ya Nunca Más").

Również w 1982 roku Agnetha zagrała swoją pierwszą - i jak dotąd jedyną - rolę filmową w filmie "Raskentam". Była to opowieść o słynnym oszuście matrymonialnym Gustavie Raskenstamie. Reżyserem filmu był Gunnar Hellström.

Agnetha czuła się jednak piosenkarką nie aktorką i szybko powróciła do komponowania i nagrywania albumów. W 1983 roku ukazał się jej pierwszy angielskojęzyczny album Wrap Your Arms Around Me. Płyta odniosła największy sukces w krajach skandynawskich, choć poradziła sobie nieźle i gdzie indziej, rozchodząc się w sumie w dwóch milionach egzemplarzy.

Kolejna, zatytułowana Eyes of a Woman, wyszła w marcu 1985 roku. Album nie odniósł już takiego sukcesu jak "Wrap Your Arms Around Me". Njwiększym powodzeniem cieszyła się piosenka autorstwa samej Agnethy - "I Won't Let You Go".

W 1986 roku Agnetha nagrała kolejny duet - piosenkę "The Way You Are" - tym razem ze szwedzkim piosenkarzem Olą Håkanssonem, a rok później ukazał się jej kolejny album. Płyta, zatytułowana Kom folj med I var karusell, zawierała on piosenki przeznaczone dla dzieci, a towarzyszył jej syn - dziesięcioletni wówczas Christian.

Również w 1987 roku w sprzedaży znalazł się wyprodukowany przez Petera Ceterę i Bruce Gaitscha album I Stand Alone. Na płycie znalazł się duet z Peterem Ceterą - "I Wasn't the One (Who Said Goodbye)". Album najlepiej sprzedał się w Szwecji, a nieźle w krajach europejskich.

Po wydaniu "I Stand Alone" Agnetha zdecydowała się wycofać z dalszego prowadznia kariery muzycznej.

W 1990 roku wyszła powtórnie z mąż - za chirurga Tomasa Sonnenfelda, jednak małżeństwo przetrwało tylko dwa lata.

W 1996 roku Agnetha wydała autobiografię zatytułowaną "Som jag är", ukazało się także kilka kompilacji jej piosenek.

Dość niespodziewanie w kwietniu 2004 roku ukazał się nowy singiel Agnethy - "If I Thought You'd Ever Change Your Mind". Był to cover utworu z 1969 roku wykonywanego wtedy przez brytyjską piosenkarkę Cillę Black. Piosenka w wersji Agnethy odniosła spory sukces nie tylko w Szwecji ale także w całej Europie. Jak się okazało była to zapowiedź składającego się wyłacznie z coverów piosenek z lat sześćdziesiątych albumu My Colouring Book.

Płyta została dobrze przyjęta zarówno przez krytyków muzycznych jak i publiczność, największy sukces odnosząc w Szwecji, Finlandii, Danii i Niemczech; w Wielkiej Brytanii płyta zajęła 12 miejsce na liście najlepiej sprzedających się albumów.

Po sukcesie "My Couloring Book" wytwórnia Sony Music wydała box-set, zawierający wszystkie albumy Agnethy z lat 1967 - 1975.

W 2008 roku w Szwecji spory skuces odniosła dwupłytowa składanka "My Very Best" zawierająca przeboje Agnethy, zarówno te nagrane w jezyku szwedzkim jak i angielskim.

W tym samym roku czwórka byłych członków ABBY pojawiła się - i dała się razem sfotografować (pierwszy raz od 22 lat) - na szwedzkiej premierze filmu "Mamma Mia!".

W następnych latach Agnetha, Frida, Benny i Björn spotykali się przy różnych oficjalnych okazjach, choć niekoniecznie wszyscy razem.

Agnethy zabrakło na oficjalnym otwarciu sztokholmskiego Muzeum ABBY, a powodem tego było wydanie przez nią w tym samym terminie nowego albumu. Płyta A, wyprodukowana przez Jörgena Elofssona i Petera Nordahla ukazała się 10 maja 2013 roku. Album zawiera m.in. piosenkę "I Should've Followed You Home", duet z brytyjskim piosenkarzem Garym Barlowem.

Zarówno krytycy muzyczni jak i publiczność przyjęli powrót piosenkarki życzliwie. Płyta znalazła się w czołówce list bestsellerowych albumów w Szwecji, Norwegii, Danii, Finlandii, Belgii, Irlandii, Szwajcarii, Niemczech, Austrii i Australii; w Wielkiej Brytanii osiagnąła pozycję szóstą.

alfabet artystów

# A B C D E F G H I
J K L M N O P Q R S
T U V W X Y Z Å Ä Ö