muzyka nordycka Szwecja A Anni-Frid "Frida" Lyngstad

Anni-Frid "Frida" Lyngstad

Anni-Frid Frida Lyngstad

Anni-Frid Synni Lyngstad, znana także jako Frida, to szwedzka piosenkarka, z pochodzenia Norweżka, była wokalistka kwartetu ABBA.

Urodziła się 15 listopada 1945 roku w Bjørkåsen, wiosce położonej w okolicy Narviku jako córka Norweżki - Synni Lyngstad oraz niemieckiego żołnierza - Alfreda Haase.

Anni-Frid została wychowana przez babkę, Arntine "Agny" Lyngstad. W 1947 roku Agny, obawiając się represji z powodu związku córki z niemieckim żołnierzem i mieszanego pochodzenia wnuczki, wyjechała z małą Anni-Frid do Szwecji. Dołączyła do nich Synni, która jednak wkrótce zmarła.

Po kilku przeprowadzkach Agny i Anni-Frid osiedliły się w miejscowości Torshälla w pobliżu Eskilstuny w środkowej Szwecji. Choć dzieciństwo Anni-Frid upłynęło w szwedzkim Torshälla nie straciła jednak więzi z ojczystym krajem, każde wakacje spędzając u norweskiej rodziny. Wiele lat później, jako dorosła osoba, poznała swego niemieckiego ojca, którego do tej pory uważała za zmarłego podczas ewakuacji wojsk z Norwegii do Niemiec.

Anni-Frid wcześnie zaczęła wykazywać muzyczny talent. W wieku lat trzynastu została zaangażowana jako wokalistka przez lokalny dansband kierowany przez Evalda Eka. Kwintet Eka wykonywał zróżnicowany repertuar - od aktualnych przebojów po jazzowe standardy, co było dla początkującej wokalistki bardzo dobrą szkołą warsztatu. Przez dwa lata brała też lekcje u popularnego w latach trzydziestych śpiewaka operowego, tenora Folke Anderssona. W październiku 1961 roku, po rozwiązaniu się zespołu Eka, Anni-Frid została zaangażowana do większej orkiestry tanecznej, big-bandu Bengta Sandlunda. Piętnastoosobowy zespół w dużej mierze wykonywał repertuar orkiestr Glenna Millera, Duke'a Ellingtona i Counta Basie. A właśnie w repertuarze jazzowym Anni-Frid czuła się najlepiej, za wzorce biorąc takie wokalistki jak Ella Fitzgerald, Anita O'Day i Sarah Vaughan.

Przystąpienie do zepołu Sandlunda zmieniło także życie osobiste nastolatki, a to za sprawą puzonisty Ragnara Fredrikssona. Cztery lata starszy od Anni-Frid Ragnar w czasie kiedy nie grał w zespole pracował w sklepie z dywanami w Eskilstunie należącym do swoich rodziców. Po kilku miesiącach narzeczeństwa okazało się, że Anni-Frid jest w ciąży. W styczniu 1962 roku urodził się syn Anni-Frid i Ragnara, Hans. Mimo obowiązków matki Anni-Frid nie zrezygnowała w pracy w zespole Sandlunda, jednak - na skutek rosnącej popularności popu, zainteresowanie tradycyjnym big-bandem malało. Wiosną 1963 roku Bengt Sandlund zrezygnował z prowadzenia zespołu, przez kilka miesięcy zastępował go Ragnar, ale w początkach 1964 roku big-band definitywnie przestał istnieć.

Nie oznaczało to, że Anni-Frid zrezygnowała ze śpiewania. Brała udział w licznych konkursach talentów - latem 1963 r. znalazła się w finale konkursu w Eskilstunie, a we wrześniu tego samego roku wzięła udział w radiowym konkursie "Plats på scen". Jednak choć pomyślnie przeszła regionalne eliminacje - obok zespołu West Bay Singers, wkrótce przemianowanego na Hootenanny Singers, w którym występował jej przyszły kolega z ABBY, Björn Ulvaeus - do dalszego etapu już nie dotarła.

3 kwietnia 1964 roku Anni-Frid i Ragnar wzięli ślub, a po powrocie z podróży poślubnej wraz z kolegą z big-bandu Sandlunda, pianistą Gunnarem Sandevärnem, założyli trio, nazwane Gunnar Sandevärn Orchestra. Anni-Frid, naturalnie, śpiewała a Ragnar, którego głównym instrumentem był puzon, przekwalifikował się na perkusistę. Z czasem dołączył do nich brat Ragnara, Lennart, doświadczony już perkusista, a Ragnar zaczął pełnić rolę basisty. W repertuarze grupy, oprócz nieodzownych "szlagierów" znalazły się standardy jazzowe, nie brakowało także nowości, o co dbała zainteresowana tym co działo się na światowym rynku muzycznym Anni-Frid.

Jednak jej ambicje sięgały jednak dalej niż lokalny dansband i nadal regularnie zgłaszała się do konkursów talentów. Jesienią 1964 roku wygrała jeden z nich ale nie zaowocowało to żadnymi propozycjami. Kontynuowała więc śpiewanie w lokalach, pełniąc jednocześnie obowiązki gospodyni domowej i matki - w lutym 1967 roku Anni-Frid urodziła drugie dziecko, córkę Lise-Lotte.

W sierpniu grupa Sandevärna zakończyła działalność, ale już w marcu następnego roku Frida i Ragnar sformowali następny zespół. Tym razem grupa wzięła nazwę od głównej atrakcji - swej wokalistki - przybierając nazwę Anni-Frid Four. Oprócz Anni-Frid i Ragnara w skład zespołu weszli perkusista Conny Lindholm oraz organista i trębacz Agne Andersson.

Latem 1967 roku Anni-Frid przystąpiła do kolejnego konkursu. Tym razem był to ogólnokrajowy "Nya ansikten" ("Nowe twarze"). Bez problemu przeszła przez pierwsze etapy i 3 września 1967 roku odniosła swój największy jak do tej pory sukces zdobywając pierwsze miejsce. Zaśpiewana przez nią piosenka zatytułowana "En ledig dag" była coverem utworu "Weekend in Portofino" włoskiego piosenkarza Giana Costello. Zaskoczona zwyciężczyni została zaproszona wieczorem tego samego dnia do występu w popularnym programie telewizyjnym "Hylands hörna" prowadzonym przez Lennarta Hylanda. Jej występ można zobaczyć tutaj.

Wygrana przyniosła Anni-Frid upragniony kontrakt płytowy - z organizującą "Nya ansikten" wytwórnią EMI. Kilka dni po zwycięstwie, 11 września 1967 roku, Anni-Frid po raz pierwszy znalazła się w studio nagraniowym aby - oprócz "En ledig dag" - zarejestrować jeszcze trzy piosenki. Wydany wkrótce singiel "En Ledig Dag"/"Peter, Kom Tillbaka" przeszedł jednak bez echa. O ile młodej wokalistce nie udawało się wywrzeć wrażenia na publiczności to jej talent natychmiast dostrzegali profesjonaliści. Jednym z nich był znany piosenkarz Lasse Lönndahl, który zaprosił Anni-Frid do udziału w swoim letnim tournée po folkparkach.

W 1968 roku Anni-Frid nagrała jeszcze kilka piosenek wydanych przez EMI jako single ("Din"/"Du Ar Sa Underbart Rar", "Simsalabim"/"Vi Möts Igen", "Mycket Kär"/"När Du Blir Min"), odbyła tournée z Lasse Lönndahlem, podjęła także decyzję o przeniesieniu się Sztokholmu - a tym samym rozstaniu się z Ragnarem Frederikssonem.

Rok 1969 Anni-Frid zaczęła od serii bardzo udanych występów z popularnym pianistą Charlie Normanem.

W marcu wzięła udział w Melodifestivalen, szwedzkich eliminacjach do konkursu Eurowizji; zaśpiewana przez nią piosenka "Härlig är vår jord" zajęła czwartą pozycję. Podczas konkursu spotkała współtwórcę konkurencyjnej piosenki "Hej, Clown", wykonywanej przez Jana Malmsjö, Benny'ego Anderssona. Jednak naprawdę Anni-Frid i Benny poznali się kilka dni później, w Malmö, gdzie akurat oboje występowali - Anni-Frid z Charlie Normanem a Benny z The Hep Stars. Zapoczątkowany wiosną 1969 roku romans wkrótce przerodził się w trwały związek.

Anni-Frid i Benny rozpoczęli też współpracę na polu muzycznym. Benny przejął obowiązki jej producenta - pierwsze wspólne nagrania miały miejsce we wrześniu 1969 roku. Powstał wtedy singiel z piosenkami "Peter Pan" i "Du Betonar Kärlek Lite Fel" - pierwsza z nich była kompozycją duetu Andersson/Ulvaeus.

Jednak nawet współpraca z Bennym nie przyniosła piosenkarce oczekiwanego sukcesu - wydawane przez nią single przechodziły niezauważone.

W marcu 1970 roku Anni-Frid uzyskała rozwód z Ragnarem Fredrikssonem a w maju tego samego roku zmarła babcia, która ją wychowała, Agny Lyngstad.

Tej samej wiosny 1970 roku dwie zaprzyjaźnione pary - Anni-Frid i Benny oraz Agnetha Fältskog i Björn Ulvaeus - wybrały się na wspólne wakacje na Cypr. Podczas wakacji czwórka spróbowała wspólnego śpiewania a rezultat wydał się im na tyle interesujacy, że postanowili spróbować wspólnych wystepów po powrocie do Szwecji.

Jednak pierwsza próba - wspólne występy jako Festfolk - okazały się całkowicie nieudane. A Anni-Frid, z Bennym w charakterze producenta, przystąpła do nagrywania pierwszego w swej karierze albumu.

Album Frida ukazał się wiosną 1971 roku. Na płycie znalazły się piosenki wykonywane podczas występów Festfolk jak "Tre Kvart Från Nu (Melody in F)" i "Barnen sover", "Lycka" Björna, Benny'ego i Stiga - nieco wcześniej wydana przez duet Björn & Benny a także wersje międzynarodowych przebojów jak "Sound of Silence" duetu Simon & Garfunkel czy "Suzanne" Leonarda Cohena.

Płyta zebrała doskonałe recenzje. Wokalistkę chwalono za precyzję i różnorodność interpretacji. Album został ponownie wydany w następnym roku. Dołączono do niego pierwszy przebój Fridy - piosenkę "Min Egen Stad".

Latem 1971 roku Frida odbyła kolejne tournée po folkparkach - tym razem w towarzystwie piosenkarza Lasse Berghagena a jesienią rozpoczęła występy w spektaklu "Mina favoriter", którego reżyserem był Kar de Mumma. Spektakl cieszył się powodzeniem i grany był przez następne siedem miesięcy. Jednak dla Fridy, która cierpiała z powodu tremy i zawsze miała problemy z nawiązaniem konktaktu z publicznością był to ciężki okres. Zaczęła nawet myśleć o zmianie zawodu.

Jednak jej cokolwiek kulejącą karierę solową wkrótce zastąpiła inna - wokalistki w zespole.

W marcu 1972 roku Frida, Agnetha, Björn i Benny nagrali piosenkę "People Need Love", w której śpiewali wszyscy czworo. Piosenka, wydana na singlu w maju pod szyldem "Björn & Benny, Agnetha & Anni-Frid", odniosła spory sukces, zachęcając czwórkę muzyków do kontynuuowania współpracy. Jesienią rozpoczęły się nagrania do wspólnego albumu a w ciągu następnego roku kwartet zaczął używać nazwy ABBA.

W 1972 roku Frida zakończyła współpracę z EMI. Na pożegnanie wytwórnia wydała składankę jej najpopularniejszych piosenek zatytułowaną Anni-Frid Lyngstad. Nową wytwórnią wokalistki została należąca do Stiga Andersona Polar Music, dla której pracowali już Benny i Björn. Już dla nowej wytwórni nagrała singla "Man vill ju leva lite dessemellan", piosenka ta stała się jej drugim przebojem. Jesienią dała serię klubowych koncertów z gitarzystą i wokalistą Roffe Bergiem. Tournée stało się swego rodzaju przełomem w karierze wokalistki albowiem podczas niego pozybyła się prześladującej jej od początków kariery tremy scenicznej: podczas koncertów ABBY to właśnie Frida zachowywała się na scenie najbardziej żywiołowo.

Zaangażowana w pracę z ABBĄ wokalistka swój drugi solowy album, Frida ensam, wydała dopiero w listopadzie 1975 roku. Płyta składała się z coverów utworów takich artystów jak Beach Boys, 10cc czy David Bowie, jedynym oryginalnym utworem był "Fernando". Piosenka ta, ze szwedzkim tekstem Stiga Andersona, w wykonaniu Fridy cieszyła się w Szwecji sporą popularnością (angielskojęzyczna wersja ABBY z tekstem Björna jest późniejsza). Album spotkał się z życzliwym przyjęciem ze strony rodzimej publiczności - spędził 6 tygodni na pierwszej pozycji bestsellerowych albumów, w sumie pozostając w zestawieniu przez 38 tygodni.

Lata 1973 - 1981 poświęcone były karierze ABBY. Trzeba zaznaczyć, że światowa kariera ABBY chyba właśnie Ani-Frid sprawiała największą satysfakcję. Wokalistka lubiła trasy koncertowe, bezpośrednie zetknięcie się z publicznością, angażowała się w takie sprawy jak projektowanie kostiumów członków grupy.

W 1978 roku Anni-Frid i Benny zalegalizowali swój wieloletni związek, jednak już trzy lata później para ogłosiła swoją seprację. Nowym przyjacielem Fridy został Bertil "Bobo" Hjert współzałożyciel zajmującej się produkcją plakatów firmy Scandecor.

W tym czasie Frida zaczęła być zmęczona Szwecją. Dokuczała jej plotarska prasa nieustannie doszukująca się "nowego mężczyzny" w jej życiu, a oficjalne uznanie jakiego w końcu ABBA doczekała się we własnym kraju tym lepiej przypominało jej o latach nieustającej krytyki ze strony "elit". Frida pozbyła się zobowiązań w kraju sprzedając akcje Polar Music i pod koniec 1982 roku przeniosła się do Londynu.

Przedtem jednak zajęła się nagraniem trzeciego solowego - a pierwszego angielskojezycznego - albumu. Płyta zatytułowana została Something's Going On. Producentem albumu był Phil Collins, perkusista słynnego brytyjskiego zespołu Genesis. Można założyć iż to Collinsowi płyta zawdzięcza nowocześniejsze, bardziej rockowe brzmienie. Album odniósł prawdziwy sukces, zebrał bardzo dobre recenzje, a piosenka I Know That's Something's Going On stała się światowym przebojem. W tym momencie wydawało się, że z punktu widzenia kariery Frida na rozpadzie ABBY nic nie straci.

Jednak wydany dwa lata później czwarty album wokalistki - Shine, którego producentem był znany ze współpracy z Peterem Gabrielem i U2 Steve Lillywhite tego sukcesu już nie powtórzył. Warto zaznaczyć, że na płycie znalazła się kompozycja samej Fridy - "Don't Do It" a na wersji zreamasterowanej z 2005 r. także piosenka "That's Tough", napisana wspólnie z synem, Hansem i Kristy MacColl.

Rozczarowana niepowodzeniem "Shine" piosenkarka postanowiła zakończyć karierę. Rozstała się również z dotychczasowym przyjacielem, Bobo Hjertem i przeprowadziła się z Londynu do Szwajcarii, kupując również dom na Majorce. W tym czasie poznała swojego przyszłego męża - księcia Heinricha Ruzzo Reussa von Plauen.

Na początku lat dziewięćdziesiątych Frida zaangażowała się w działalność na rzecz ochrony środowiska naturalnego. W ramach organizacji Det naturliga steget stworzyła grupę Artister for miljö (Artyści dla środowiska). W 1992 r, wydany został singiel z dwiema piosenkami: na stronie A znalazł się utwór "Anglamak" w wykonaniu grupy znanych artystów a strona B zawierała piosenkę Juliana Lennona "Saltwater" w interpretacji Fridy. Piosnkę tę Frida zaśpiewała również na żywo podczas zorganizowanego przez siebie koncertu na rzecz ochrony środowiska.

W tym samym roku Anni-Frid poślubiła Ruzzo Reussa zdobywając tym samym prawo do tytułu księżnej.

Rok później, na uroczystości z okazji 50 urodzin królowej Szwecji, Frida wykonała piosenkę ABBY - "Dancing Queen".

W końcu po długiej, bo trwającej dwanaście lat przerwie ukazał się piąty album wokalistki, szwedzkojęzyczny Djupa andetag. Płyta spotkała się z życzliwym przyjęciem, docierając na pierwszą pozycję szwedzkiej listy bestsellerowych albumów i pozostając w zestawieniu przez 21 tygodni.

"Djupa andetag" jest - jak do tej pory - ostatnim albumem Fridy zawierającym oryginalne piosenki.

Dyskografię wokalistki uzupełniają: wydana w 1996 roku składanka "Frida 1967 - 1972" oraz "Frida - The Mixes" - wydany w Niemczech album zawierający remiksy utworów z "Djupa andetag". W 2005 roku, z okazji sześćdziesiątych urodzin piosenkarki, ukazał się box-set, na który złożyły się zremasterowane wersje albumów nagranych dla Polar Music, wybór dotychczas niewydanych utworów oraz płyta DVD.

Od czasu do czasu Frida daje się namówić na jakiś gościnny występ. Nagrywała np. ze szwajcarskim wykonawcą Danem Danellem (w 2003 i pnownie w 2014), w 2004 roku zaśpiewała piosenkę "The Sun Will Shine Again", która ukazała się na albumie "Beyond the Notes" byłego keyboardzisyty zespołu Deep Purple, Jona Lorda. W 2010 roku nagrała utwór "Morning Has Broken" przeznaczony na album szwedzkiego gitarzysty Georga Wadeniusa.

Nie wydaje się jednak aby Anni-Frid zamierzała wrócić do piosenkarskiej kariery - choć oczywiście może nas zaskoczyć, jak to zrobiła jej koleżanka z ABBY, Agnetha Fältskog, wydając w 2013 roku album "A".

Od czasu "Djupa andetag" piosenkarka musiała sobie także poradzić ze spotykającymi ją tragediami osobistymi. W 1998 roku w wypadku samochodowym zginęła jej córka, Lise-Lotte, a rok później zmarł jej mąż - książę Heinrich Ruzzo Reuss von Plauen.

Aktualnie Anni-Frid dzieli swój czas pomiędzy Szwajcarię, Szwecję, Majorkę i Wielką Brytanię a jej partnerem życiowym jest Brytyjczyk Henry Smith.

alfabet artystów

# A B C D E F G H I
J K L M N O P Q R S
T U V W X Y Z Å Ä Ö